Τον οδικό χάρτη της μετάβασης σε ένα νέο μοντέλο πράσινης, κυκλικής ανάπτυξης ανέλυσε ο γγ Φυσικού Περιβάλλοντος και Υδάτων του ΥΠΕΝ, Κωνσταντίνος Αραβώσης, κατά τη διάρκεια διαδικτυακής συζήτησης που διοργάνωσε το Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων με τίτλο «Η νέα εποχή για την κυκλική οικονομία». Μάλιστα, όπως δήλωσε, «τώρα είναι η μεγάλη ευκαιρία για να επιτύχουμε τη μετάβαση σε ένα πιο βιώσιμο μοντέλο κυκλικής οικονομίας γιατί έχουμε εξασφαλίσει τις κατάλληλες προϋποθέσεις».
Στη συζήτηση, που επικεντρώθηκε στις προκλήσεις και τις ευκαιρίες που προκύπτουν στον δρόμο για μία κοινωνία μηδενικών εκπομπών ρύπων και αποβλήτων, συμμετείχαν, επίσης, ο Γιώργος Κρεμλής, σύμβουλος του πρωθυπουργού για θέματα Ενέργειας Περιβάλλοντος, Κλίματος και Κυκλικής Οικονομίας, διευθυντής ε.τ. της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Δημήτρης Κονταξής, πρόεδρος ΣΕΠΑΝ και Κωνσταντίνος Κωνσταντίνου, γενικός διευθυντής του Συμβουλίου του ΣΕΒ για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη.
Όπως ανέφερε ο κ. Αραβώσης, «τα τελευταία χρόνια αναπτύχθηκε ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης, που θέτει ως προϋπόθεση την προστασία του περιβάλλοντος, σε μία προσπάθεια αντιμετώπισης της περιβαλλοντικής υποβάθμισης, της κλιματικής κρίσης, της μείωσης των διαθέσιμων φυσικών πόρων. Κεντρικός στόχος του νέου αυτού μοντέλου ανάπτυξης είναι η μετάβαση σε μία κυκλική οικονομία με τη χρήση όσο το δυνατόν λιγότερων πόρων, με παράλληλη ελαχιστοποίηση ή και μηδενισμό παραγωγής αποβλήτων σε όλα τα στάδια παραγωγής αλλά και μετά το τέλος του κύκλου ζωής των προϊόντων».
Σύμφωνα με τον γγ, «η χώρα μας διαθέτει Εθνική Στρατηγική για την Κυκλική Οικονομία από το 2018, ενώ πρόσφατα καταρτίστηκε ένα φιλόδοξο Εθνικό Σχέδιο Δράσης που περιλαμβάνει συνολικά 67 δράσεις με χρονοδιάγραμμα υλοποίησης έως το 2025. Στη διαμόρφωση του Εθνικού Σχεδίου συμμετείχαν η Διυπουργική Επιτροπή για την Κυκλική Οικονομία και το Εθνικό Συμβούλιο Κυκλικής Οικονομίας, καθώς και εκπρόσωποι όλων των κλάδων».
Όπως εξήγησε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Αραβώσης, «το Εθνικό Σχέδιο Δράσης πλαισιώνεται με τα απαραίτητα χρηματοδοτικά εργαλεία για την προώθηση της μετάβασης στην κυκλική οικονομία, την προσέλκυση νέων μορφών επενδύσεων και επιχειρηματικότητας και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Η υλοποίηση του Εθνικού Σχεδίου Δράσης θα συμβάλει στην προώθηση της έρευνας και καινοτομίας σε κάθε κομμάτι της αλυσίδας (από την εξόρυξη μέχρι την παραγωγή, την κατανάλωση και τον σχεδιασμό νέων προϊόντων), στο άνοιγμα νέων αγορών μεταπώλησης-αξιοποίησης αποβλήτων-χρησιμοποιημένων προϊόντων, κ.λπ. και στη δημιουργία σημαντικών συγκριτικών πλεονεκτημάτων στην αγορά. Επίσης, θα οδηγήσει σε νέες μορφές υγιούς επιχειρηματικής δραστηριότητας και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας».
Μάλιστα, ο κ. Αραβώσης σημείωσε ότι «η συνεργασία των επιχειρήσεων με τα πανεπιστήμια και τα ερευνητικά ιδρύματα θα συμβάλλει στην ανάπτυξη της καινοτομίας με τη βοήθεια και του οικοσυστήματος των νεοφυών επιχειρήσεων και με την ενίσχυση με ειδικά κίνητρα. Αυτό θα συμβάλλει στην αξιοποίηση των ικανών επιστημόνων μας με στόχο να αναστραφεί το brain drain και να επιστρέψουν οι Έλληνες επιστήμονες που έφυγαν στο εξωτερικό».
Όπως τόνισε, «οι αγορές πρέπει να μετατραπούν κατάλληλα για να προωθήσουν τη κυκλικότητα, να εντάξουν νέα προϊόντα, να προωθήσουν χρησιμοποιημένα προϊόντα, ανταλλακτικά, κ.λπ. και να μπορούν να απορροφήσουν τα υλικά της επαναχρησιμοποίησης και της ανακύκλωσης».
Ακόμη, επεσήμανε ότι «τα απορρίμματα έχουν αξία για την κοινωνία, το περιβάλλον αλλά και την οικονομία ενός τόπου. Η βιομηχανική συμβίωση, η δυνατότητα, δηλαδή, τα απορρίμματα μιας μονάδας να αποτελούν πόρο για μία άλλη, είναι προτεραιότητα. Με το νέο παραγωγικό αυτό μοντέλο ανοίγονται ευκαιρίες και προοπτικές για την παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας».
Σύμφωνα με τον ίδιο, «τώρα είναι η μεγάλη ευκαιρία για να επιτύχουμε τη μετάβαση σε ένα πιο βιώσιμο μοντέλο κυκλικής οικονομίας γιατί έχουμε εξασφαλίσει τις ακόλουθες προϋποθέσεις:
* Ένα Εθνικό τετραετές Σχέδιο Δράσης για την Κυκλική Οικονομία.
* Τα απαραίτητα κονδύλια χρηματοδότησης της μετάβασης.
* Μία ώριμη επιχειρηματική κοινότητα.
* Μία ώριμη κοινωνία, με πολίτες που απέδειξαν ότι προσαρμόζονται, όπως για παράδειγμα με την αντικατάσταση των πλαστικών μιας χρήσης από άλλα υλικά».
Ο κ. Αραβώσης υπογράμμισε ότι «είναι μία προσπάθεια, στην οποία πρέπει να συνεισφέρουμε όλοι μας. Το εγχείρημα είναι διατομεακό και για τον λόγο αυτόν λειτουργεί Διυπουργική Επιτροπή με εκπροσώπους από όλα τα παραγωγικά υπουργεία και Εθνικό Συμβούλιο Κυκλικής Οικονομίας με εκπροσώπους όλων των παραγωγικών φορέων υπό τον συντονισμό του ΥΠΕΝ που θα συντελέσουν στην εφαρμογή του Εθνικού Σχεδίου για την Κυκλική Οικονομία».
«Τα τομεακά Σχέδια Δράσης είναι προϋπόθεση για ανάπτυξη “κυκλικής” αγροτικής παραγωγής, “κυκλικού” τουρισμού, “κυκλικών” ξενοδοχειακών μονάδων, “κυκλικών” επιχειρήσεων κ.λπ. και του “κυκλικού νοικοκυριού” που θα αλλάξει όλη τη χώρα», σχολίασε.
Τέλος, σύμφωνα πάντα με τον γγ του ΥΠΕΝ, «σημαντικός παράγοντας για την επιτυχία της μετάβασης είναι να δοθούν τα κατάλληλα οικονομικά κίνητρα καθώς και θεσμικά ανταποδοτικά εργαλεία σε συγκεκριμένους τομείς, επιχειρήσεις, ερευνητικά ιδρύματα και για τη συμμετοχή του κάθε πολίτη».
«Η γνώση υπάρχει, η τεχνογνωσία, τα κονδύλια υπάρχουν. Τα λεφτά που διατίθενται είναι πολύ περισσότερα από τα έργα και τα σχέδια που μπορούμε να απορροφήσουμε. Πρέπει να ανασκουμπωθούμε. Η κυκλική οικονομία πρέπει να μπει στη ζωή μας, στα νοικοκυριά μας στις επιχειρήσεις και την αγορά», δήλωσε, από την πλευρά του, ο κ. Γ. Κρεμλής, πρόεδρος της Επιτροπής Κυκλικής Οικονομίας του Ελληνο-Αμερικανικού Επιμελητηρίου, επίτιμος πρόεδρος του Ινστιτούτου Κυκλικής Οικονομίας του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Δημοσίου Δικαίου.
Μάλιστα, ανέφερε ότι τα οικονομικά εργαλεία και τα κίνητρα είναι πάρα πολύ σημαντικά -ειδικά για τα νοικοκυριά- και σημείωσε: «Για να μπούμε στη λογική “πληρώνω όσο πετάω”, ο πολίτης πρέπει να έχει συγκεκριμένο κίνητρο». Επίσης, τόνισε την ανάγκη κυκλικότητας στον τομέα της γεωργίας προσθέτοντας: «Είναι πολύ σημαντικό να αξιοποιήσουμε τους πόρους και τα κίνητρα, προκειμένου να συνδέσουμε την κυκλική οικονομία με την αγορά, αλλά και την τοπική αυτοδιοίκηση. Από τώρα πρέπει να προετοιμαζόμαστε, καθώς οι χρηματοδοτήσεις είναι πολυεπίπεδες».
«Η μετάβαση σε ένα βιώσιμο οικονομικό μοντέλο έχει τεθεί σε κεντρικό σημείο στο τραπέζι. Δεν υπάρχει Διοικητικό Συμβούλιο σοβαρής μεγάλης εταιρείας που δεν θέτει αυτά τα ζητήματα σε κεντρικό επίπεδο», επεσήμανε ο κ. Κονταξής. Όπως υπογράμμισε, «ξεκινώντας απ’ την αρχή ότι οι αλλαγές στα οικονομικά μοντέλα δεν προέρχονται από το κράτος αλλά από την ίδια την αγορά, είμαι αισιόδοξος».
Ωστόσο, όπως είπε, «πρέπει να κάνουμε σταθερά βήματα και να κερδίζουμε τον δρόμο και του στόχους σιγά-σιγά, έτσι ώστε να μπορέσουν να συμπρορευτούν και οι επιχειρήσεις και το κράτος και η κοινωνία προς το βιώσιμο οικονομικό μοντέλο της κυκλικής οικονομίας».
Η ανάγκη δημιουργίας αγοράς για προϊόντα και υπηρεσίες, σύμφωνα με τις αρχές της κυκλικής οικονομίας, μέσω της μεταστροφής των καταναλωτικών συνηθειών τέθηκε στο επίκεντρο της παρέμβασης του Κ. Κωνσταντίνου, γενικού διευθυντή του Συμβουλίου ΣΕΒ για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη (ΒΙΑΝ).
Ο γενικός διευθυντής του ΒΙΑΝ ανέφερε ότι «βρισκόμαστε στο χρονικό σημείο όπου το υφιστάμενο ρυθμιστικό πλαίσιο πρέπει να γίνει πράξη. Η αξιοποίηση χρηματοδοτικών πόρων από το Ελλάδα 2.0 και το ΕΣΠΑ και η μεταστροφή των καταναλωτικών επιλογών -όχι πάντα εύκολη αν μόνο κριτήριο είναι η τιμή- σε προϊόντα και υπηρεσίες που προωθούν την κυκλική οικονομία είναι το στοίχημα που πρέπει να κερδηθεί. Δεν είναι τυχαίο, όπως τίποτα δεν συμβαίνει τυχαία στην οικονομία, ότι ακόμη πολλές επιχειρήσεις δεν έχουν διακρίνει τις επιχειρηματικές ευκαιρίες, ώστε να αναλάβουν το ρίσκο να επενδύσουν σε προϊόντα ή υπηρεσίες που δεν γνωρίζουν αν και σε ποιο βαθμό θα βρουν αποδοχή στην αγορά».
«Η νέα εποχή είναι εδώ. Είμαστε όλοι εδώ. Ο κάθε ένας μπορεί να συνεισφέρει το δικό του κομμάτι. Η δικιά μας εκτίμηση είναι ότι στοχευμένα και προσεκτικά μπορούμε και πρέπει να πετύχουμε», τόνισε ο κ. Κωνσταντίνου.
Ηλίας Παλιαλέξης